Interventies over alcohol

Wanneer is een alcohol interventie goed?

Er zijn in Nederland een aantal organisaties die online interventies onder de loep nemen en keuren.
Onafhankelijke experts uit wetenschap, beleid en praktijk kijken naar kwaliteit, effectiviteit en uitvoerbaarheid.
De best erkende alcoholinterventies zijn terug te vinden op Allesoverdrinken.nl er is gekeken in diverse databanken.

De belangrijkste is die van Loketgezondleven.nl van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daar staat een overzicht van leefstijlinterventies die werken.

Wat zijn erkende interventies?

Erkende interventies zijn:

• ontwikkeld door experts uit praktijk en/of wetenschap
• onderbouwd met onderzoek en evaluatie
• beproefd in de praktijk
• getoetst op uitvoerbaarheid
• er zijn handleidingen en instructies beschikbaar

Welke preventieve interventies voor alcohol zijn ?

Deze interventies staan bij het overzicht van apps, testen en tools op AllesOverDrinken.nl en zijn een erkende interventie:

• IkPas
  IkPas heeft een goed gestructureerde onderbouwing waardoor het helder is wat het probleem is en hoe de doelstelling wordt bereikt met deze interventie. Duidelijk is ook hoe de interventie is ontwikkeld en naast landelijk regionaal, flexibel en op maat is in te zetten voor lokale en regionale partijen. De aanpak is niet dwingend of moraliserend. Het feit dat er elk jaar meer deelnemers zijn geeft het succes van de interventie aan.
  
  Oordeel: Eerste aanwijzingen voor effectiviteit
  
  
• Online zelfhulp
  Jellinek online zelfhulp is uitgebreid en volledig beschreven met een rijke theoretische achtergrond. De interventie wordt voor de tweede keer erkend en is duidelijk verder doorontwikkeld op basis van theoretische inzichten en feedback van gebruikers.

  De kwaliteitsbewaking van de interventie is goed. Er is een voortdurende doorontwikkeling op basis van feedback over en van gebruikers en nieuwe inhoudelijke inzichten en het programma wordt goed gewaardeerd. Ook positief zijn de ingebouwde signaleringstesten en gebruiksadviezen om gebruik door de juiste doelgroep te realiseren en daarmee de kans op negatieve effecten te reduceren.
  
  Deze zelfhulp kan ook ingezet worden als Zelfhulp met begeleiding
  
  Oordeel: Goede aanwijzingen voor effectiviteit

• Moti55
  Uit de probleemanalyse blijkt hoe relevant dit programma is voor deze doelgroep. De opzet en bijbehorende materialen zijn goed. Alle interventieonderdelen zijn gebaseerd zijn op bestaande kennis en ervaringen De commissie kijkt uit naar de verdere implementatie van Moti-55 in de praktijk.

  Belangrijke organisaties en vertegenwoordigers van de doelgroep zijn betrokken bij de ontwikkeling en de uitvoering van de interventie. Hij is hierdoor inpasbaar in bestaande zorgsysteem en –netwerken.

  Oordeel: Goed onderbouwd
  
  
• Moti-4
  Moti-4 heeft als doel om problematisch middelengebruik / gokgedrag / gamegedrag onder jongeren terug te dringen. De interventie heeft een sterke onderbouwing en biedt een op maat aanpak voor de verschillende doelgroepen. De interventie is erkend op Goede Aanwijzingen voor effectiviteit, maar uitsluitend voor het verminderen van cannabisgebruik. Er is onvoldoende evidentie aangeleverd voor het effect van Moti-4 op andere soorten middelengebruik, gokken en gamen.
  
  Oordeel: Goede aanwijzingen voor effectiviteit
  
  
• Maxx
  Maxx richt zich op het minderen of stoppen met alcohol drinken bij een brede doelgroep (18+). Om dit te bereiken richt de app zich op cognitieve, motivationele en zelfregulatie principes. De app is gratis en goed in te bedden in bijvoorbeeld de huisartsenpraktijk of in campagnes zoals bijvoorbeeld ‘Dry January’.
  
  Oordeel: Goed onderbouwd
  
  
• Preventief adviesgesprek
  Preventief Adviesgesprek is een korte en laagdrempelige interventie die goed past binnen de stepped-care benadering. De onderbouwing is uitgebreid en helder en aangepast aan recente wetenschappelijke inzichten en maakt daarbij gebruik van het I-Change model. Het gesprek wordt nog regelmatig aangeboden en is doorontwikkeld op basis van ervaringen. Het programma heeft een goed draaibok met een intensieve kwaliteitsbewaking.
  
  Oordeel: Goed onderbouwd
  
  
• Preventief adviesgesprek alcohol jongeren
  Adviesgesprek Alcohol Jongeren bestaat uit 1 gesprek, dat uitgebreid kan worden naar 2 gesprekken. Daarnaast vindt een gesprek met de ouders plaats.
  
  Adviesgesprek Alcohol Jongeren is voldoende uitvoerbaar in de praktijk. Er zijn goede samenwerkingsafspraken met o.a. ziekenhuizen en Veilig Thuis en er is een mooi en uitgebreid handboek. De aanpak is gebaseerd op een veranderingsmodel. De interventie is voldoende onderbouwd, met een heldere beschrijving van probleem, oorzaken en mogelijke aangrijpingspunten. 
  
  Oordeel: Goed onderbouwd
  
  
• Unity
  Unity is een helder beschreven en goed onderbouwde interventie met een duidelijk model van bewust gedrag. De interventie werkt met vrijwilligers die leeftijds- en leefstijlgenoten zijn van de doelgroep. De interventie wordt goed gewaardeerd door de doelgroep, de intermediaire doelgroep en de organisaties en locaties die met Unity werken. Er is een goede kwaliteitsbewaking door de landelijke projectleider.
  
  Oordeel: Goed onderbouwd

Preventieve interventies voor naastbetrokkenen

• Samen Nuchter / zelfhulp naasten
  Jellinek Samen Nuchter is een mooie, goed vormgegeven online interventie met een goede onderbouwing. Het aanbod is laagdrempelig, beschikbaar en gebruiksvriendelijk, het taalgebruik sluit goed aan bij de doelgroep. Ook is er een mooi systeem van kwaliteitsbewaking.
  
  Oordeel: Goed onderbouwd
  
  
• CRAFT voor naasten
  CRAFT vult een hiaat op in het interventieaanbod in de verslavingszorg in Nederland en lijkt in het buitenland, waar de interventie is ontwikkeld, effectief te zijn. De doelen en toegepaste methoden maken het aannemelijk dat het verslavingsgedrag en het in behandeling krijgen van de naaste, met de gekozen aanpak, haalbaar is. De interventie beschikt over een goed implementatiesysteem via de train-de-trainer constructie met supervisie, intervisie en een monitoringssysteem voor kwaliteitsbewaking.
  
  Oordeel: Goed onderbouwd
  
  
• 5 stappen voor naastbetrokkenen
  De onderbouwing van de interventie is duidelijk omschreven aan de hand van het Stress-Strain-Coping-Support Model, waarin de naaste centraal staat. De interventie is kort, met een duidelijke opbouw en accreditatie vanuit een internationale organisatie. Materialen voor de Nederlandse uitvoering zijn duidelijk voor zowel deelnemer als trainer. De commissie ziet eerste aanwijzingen voor effectiviteit voor de groepsvariant, maar de bewijskracht voor de individuele variant is minder sterk.
  
  Oordeel: Eerste aanwijzingen voor effectiviteit
  
  
• Help, mijn kind kan niet zonder
  De interventie ‘Help, mijn kind kan niet zonder’ is helder beschreven, met een uitgebreid draaiboek voor cursusleiders en een informatieve deelnemersmap voor ouders. Trainers kunnen met het materiaal in de praktijk goed aan de slag. Een goede procesevaluatie geeft inzicht in bereik en succes-en faalfactoren.
  
  Oordeel: Goed onderbouwd
  
  
• Preventief adviesgesprek
  Preventief Adviesgesprek is een korte en laagdrempelige interventie die goed past binnen de stepped-care benadering. De onderbouwing is uitgebreid en helder en aangepast aan recente wetenschappelijke inzichten en maakt daarbij gebruik van het I-Change model. Het gesprek wordt nog regelmatig aangeboden en is doorontwikkeld op basis van ervaringen. Het programma heeft een goed draaibok met een intensieve kwaliteitsbewaking.
  
  Oordeel: Goed onderbouwd

Welke andere databanken zijn gebruikt?

Er is niet alleen gekeken bij Loketgezondleven.nl.
Andere databanken die gebruikt zijn bij de inventarisatie naar goede, werkende interventies over alcohol:

• Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut
  
  
• CGL Loket Gezond Leven RIVM
  Interventiedatabase Gezond en Actief Leven
  
  
• JGZ Interventiebibliotheek
  
  
• Online Hulpstempel
  Bestaat niet meer
  
  
• Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
  Ministerie van VWS
  
  
• Nederlands Huisartsen Genootschap & Thuisarts (NHG)
  
  
• Toolkit e-mental health
  Bestaat niet meer
  
  
• Nell
  National E-health Living Lab
  
  
• GGZ Appwegwijzer
  Is gestopt
  
  
• GGD Appstore