Waarom anderen willen dat je drinkt – en hoe je nee zegt

Je hebt besloten (tijdelijk) minder of geen alcohol te drinken. Een gezonde en dappere keuze! Toch merk je misschien dat dit niet altijd soepel gaat in gezelschap. Soms volgen er meteen vragen of opmerkingen:

“Ah toe, doe niet zo flauw.”
“Eentje kan toch geen kwaad?”
“Wat ongezellig, je drinkt niet mee?”

Herkenbaar? Je bent niet de enige. Veel mensen die minder of niet drinken, krijgen te maken met sociale druk. Maar waarom willen anderen eigenlijk zo graag dat jij drinkt? En belangrijker nog: hoe ga je er op een fijne manier mee om?

Twee hoofdredenen volgens de deskundige

Volgens Sjoerd Wieten, preventiemedewerker bij Brijder, zijn er vooral twee belangrijke redenen waarom mensen het lastig vinden als jij niet drinkt.

• “Drinken is in Nederland voor veel mensen de norm. En wanneer je afwijkt van de norm, dan vinden mensen dat raar. Het is dus normaal als je wel drinkt en niet normaal als je niet drinkt.”

Daarnaast houdt jouw keuze anderen vaak een spiegel voor.

• “Iedereen weet dat alcohol drinken ongezond is. Dus dat jij dit niet doet, betekent dat de ander ongezond of niet goed bezig is. Zo’n spiegel voorgehouden krijgen, vinden mensen niet prettig.”

Met andere woorden: je omgeving reageert niet alleen op jouw gedrag, maar vaak ook op hun eigen gevoelens en gewoontes.

Andere redenen waarom mensen willen dat jij drinkt

Naast de norm en de spiegel spelen er vaak nog meer factoren mee.

1. Alcohol = gezelligheid
In Nederland (en veel andere landen) is alcohol sterk verbonden met gezelligheid. Van verjaardagen tot borrels op het werk: vaak staat de drank al klaar voordat iemand heeft gevraagd wat je wilt drinken. Als jij nee zegt, kan dat voor de ander voelen alsof je niet helemaal meedoet.

2. Groepsgevoel en erbij horen
Samen drinken is voor veel mensen een manier om verbinding te voelen. Als één iemand niet meedoet, voelt dat (onbewust) alsof de groep minder hecht is. Daarom wordt er soms extra aangedrongen.

3. Eigen onzekerheid
Mensen die zelf twijfelen over hun drinkgedrag kunnen zich ongemakkelijk voelen als jij bewust minder of niet drinkt. Jouw keuze legt namelijk hun eigen gebruik onder een vergrootglas.

4. Gewoonte en automatisme
Een drankje aanbieden is vaak een reflex. “Wil je wat drinken?” betekent bijna altijd: “Wil je een glas alcohol?” De vraag stellen of aandringen gebeurt dus soms zonder dat mensen er echt over nadenken.

5. Misverstanden over plezier
Er leeft nog steeds het idee dat je alcohol nodig hebt om losser te worden of plezier te hebben. Wie dat gelooft, kan moeite hebben om zich voor te stellen dat jij het net zo gezellig hebt zonder glas in de hand.

Hoe ga je om met sociale druk om te drinken?

Gelukkig zijn er veel manieren om met deze druk om te gaan, zonder dat je telkens in een discussie belandt.

1. Houd het kort en duidelijk
Je hoeft je keuze niet uitgebreid uit te leggen. Een simpele zin werkt vaak het best:

• “Ik drink even niet.”
• “Vandaag liever fris.”
• “Ik heb morgen een drukke dag.”

2. Bereid je voor
Bedenk vooraf wat je wilt zeggen als iemand aandringt. Als je een standaardantwoord paraat hebt, voelt het minder spannend en kun je rustig reageren.

3. Vraag om een alternatief
Een frisje, water of alcoholvrij drankje in je hand maakt dat mensen minder geneigd zijn door te vragen. Het laat zien dat je wél meedoet, maar op jouw manier.

4. Draai het gesprek om
Als de ander blijft aandringen, stel dan gewoon een tegenvraag. Bijvoorbeeld: “Hoe gaat het eigenlijk met je werk?” Zo verleg je de aandacht en voorkom je een welles-nietes gesprek.

5. Zoek steun in je omgeving
Vertel een vriend(in) of collega vooraf dat je niet drinkt. Als iemand naast je staat die je steunt, wordt het makkelijker om voet bij stuk te houden.

6. Herinner jezelf aan je reden
Of het nu gaat om beter slapen, meer energie of je gezondheid: bedenk steeds waarom jij hebt gekozen om minder of niet te drinken. Dat maakt het makkelijker om bij je besluit te blijven.

Veelgestelde vragen over sociale druk en alcohol

Hoe zeg je nee tegen alcohol zonder discussie?
Houd het kort en vriendelijk. Zeg bijvoorbeeld: “Ik heb nu geen zin.” Hoe minder uitleg, hoe kleiner de kans dat iemand gaat doorvragen.

Is het ongezellig als je niet drinkt?
Nee. Gezelligheid ontstaat uit gesprekken, aandacht en sfeer – niet uit wat er in je glas zit.

Waarom vinden mensen het lastig als ik niet drink?
Omdat alcohol in Nederland de norm is. Afwijken daarvan kan ongemakkelijk zijn voor anderen, maar dat zegt niets over jou.

Conclusie: jouw keuze telt

Of je nu een maand pauze neemt of helemaal wilt stoppen: minder drinken is altijd een verstandige keuze. Als anderen daar opmerkingen over maken of je proberen over te halen, onthoud dan dat dit vaak meer met hen te maken heeft dan met jou.

Zoals deskundige Sjoerd Wieten zegt: jouw keuze kan een spiegel zijn voor anderen, maar jij hebt alle reden om trouw te blijven aan wat goed voelt voor jou.

Weet: het kan prima gezellig zijn zonder alcohol. En misschien inspireer jij met jouw keuze zelfs anderen om er ook eens over na te denken.