Bart Takkenberg is leverarts in het Amsterdam UMC. Hij behandelt mensen met complicaties van levercirrose.
Bij levercirrose zorgt een chronische ontsteking voor littekens op de lever. Die ontsteking kan door verschillende aandoeningen komen, onder andere door lange tijd te veel alcohol drinken. Zo’n veertig tot vijftig procent van de Nederlanders met levercirrose heeft dit opgelopen door overmatig alcohol drinken.
Driekwart van die mensen geneest niet.
Bij patiënten met leverkanker, de andere ziekte die hij vaak ziet op zijn spreekuur, is het aandeel van alcohol 25 tot dertig procent.
Bart: “Veel patiënten komen bij ons met levercirrose of leverkanker in een gevorderd stadium. Dan kun je vaak niet meer beter worden. Driekwart van die mensen geneest niet. Wel kunnen we het leven iets verlengen, als je lichaam dat aankan.”
Drie slechtnieuwsgesprekken per week
“Onze afdeling heeft gemiddeld vier nieuwe patiënten per week,” vertelt Bart. “Met drie van de vier moeten we een slechtnieuwsgesprek voeren. Veel mensen weten het al, maar hebben toch nog een beetje hoop.”
Dit zijn elke keer moeilijke gesprekken. Het is ook frustrerend, vindt Bart.
Je had iemand kunnen behoeden
“Voor een deel is dit te voorkomen. Vaak zijn mensen een paar jaar eerder al eens in het ziekenhuis geweest: bij de orthopeed, uroloog of KNO-arts, bijvoorbeeld. Toen had je kunnen vragen: hoeveel alcohol drinkt u? Hoeveel drinkt u als u alcohol drinkt? En is dat weleens meer dan vijf glazen per gelegenheid? Dan had je iemand die – vaak onbewust – te veel alcohol drinkt misschien kunnen behoeden voor wat er nu gebeurd is. Dat is voor mij een lastig idee.”
Alcoholgebruik beter opsporen dus, zoals in het Jeroen Bosch Ziekenhuis gebeurt.
Een vijfde van de behandelingen die Bart geeft is niet puur medisch, maar gericht op leefstijl: gezonder leven door – onder andere – minder alcohol te drinken.
“Leefstijl is heel belangrijk: door gezonder te leven kun je deze ziektes voorkomen en afremmen. Toch is leefstijl niet zaligmakend. Het is niet het enige dat helpt.”
Stoppen van schrik
Minder drinken klinkt simpel, maar blijkt toch lastig.
“Veel mensen met alcoholgerelateerde levercirrose weten heus wel dat ze te veel drinken. Denk aan vrouwen die drie of vier glazen per dag drinken. Of mannen die vijf glazen per dag drinken. Maar ze gaan toch gewoon door. Wat alcohol echt met je doet weten te weinig mensen. Ze denken niet bewust: dit glaasje moet ik laten staan.”
Mensen weten heus wel dat ze te veel drinken.
Wanneer denken ze dat wel? “Als er iets gebeurt. De lever stopt met werken, of ze krijgen vocht in hun buik. Dan stopt 40 procent van de mensen in één keer, blijkt uit onderzoek. Zonder moeite.”
“Je lever werkt weer wat beter. En je levensverwachting gaat omhoog. Het is dus nooit te laat om te stoppen of te minderen,” benadrukt Bart.
Doordeweeks niet drinken
“Zelf drink ik doordeweeks sowieso niet. In het weekend drink ik met mijn vrouw wel eens een glas bij het eten. Dat werkt voor ons prima.”
Barts drive? “Een gezondere generatie van mensen die proberen minder te drinken. En niet te roken, gezond te eten. Leer je kind van jongs af aan dat sommige dingen niet goed voor je zijn. Het is belangrijk dat ouders toezicht houden. Weet wat je kind doet met alcohol en roken.”
“Mijn ouders van 70-plus pasten gisteren op onze kinderen. Dat doen ze regelmatig. Ze wilden ’s avonds een glas wijn inschenken. Toen zeiden mijn kinderen: dat is niet bedoeling! Hier wordt nu niet gedronken. Mooi toch?”
Wil je meer informatie lezen over alcohol en de lever? Kijk op www.alcoholinfo.nl
