Tijdelijk minderen of stoppen met alcohol kent vele voordelen:
- je slaapt beter
- voelt je fitter
- je bankrekening groeit
- misschien val je zelfs wat af
Maar wat gebeurt er precies in je lichaam als je een aantal uur, een paar dagen en 1, 2, 3, 4 weken of langer geen alcohol drinkt? Dit vertellen we je met een tijdlijn.
Het prille begin: de eerste uren en dagen
Nadat je je laatste drankje hebt gedronken en je besluit om het hier (voorlopig) bij te laten, gaat je lichaam (je lever) druk aan de slag met het afbreken van de alcohol in je lichaam. In die eerste uren heb je hier dus in meer of mindere mate last van.
Hersenen
Daarnaast gebeurt er in die eerste uren een heleboel in je hersenen. Hieronder leggen we uit welk effect alcohol op verschillende neurotransmitters heeft. Neurotransmitters zijn stoffen die signalen doorgeven in de hersenen. Een soort boodschappers.
Alcohol is van invloed op de GABA-receptoren. GABA is een rustgevende neurotransmitter. GABA-receptoren remmen de activiteit in de hersenen. Hierdoor word je langzamer en duffer. Hoe meer je drinkt, hoe langzamer en duffer je wordt. Omdat je lichaam die dufheid wil tegengaan, probeert een andere actieve neurotransmitter -glutamaat- je wakker te houden. Je begrijpt: je hersenen zijn in de war.
Ontwenningsverschijnselen
Als je stopt met het drinken van alcohol, raakt het glutamaat-systeem tijdelijk nog verder uit balans. Het is gewend klaar te staan en hard te werken als de alcohol de hersenen bereikt. Nu komt er niets. Toch gaat je glutamaat-systeem aan de slag. Omdat er geen alcohol wordt gedronken, en je interne systemen wel overuren draaien, kun je in meer of mindere mate last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Denk aan:
- rillen
- zweten
- trillen
- misselijkheid
- hoofdpijn
- diarree
- overgeven
- angst
- somberheid
- een kort lontje
Ontwenningsverschijnselen duren meestal 2 of 3 dagen. Tip: zorg extra goed voor jezelf. Rust veel, eet gezond, drink voldoende vocht, slaap voldoende, en onderga het. Probeer afleiding te vinden. Praat met iemand of schrijf het van je af. Trek je op aan de gedachte dat je steeds minder last hebt van deze klachten en dat ze na een paar dagen weg zijn. Als je dagelijks meer dan 5 glazen alcohol drinkt, dan is het verstandig advies te vragen bij een arts voordat je stopt met drinken. Deze kan een afbouwschema voorstellen of medicijnen voorschrijven, zodat je minder last hebt van ontwenningsverschijnselen.
Rest van week 1
Na die eerste, hoogstwaarschijnlijk wat vervelende dagen, kunnen we je vertellen dat alle systemen in het lichaam op hun gebruikelijke werkniveau zitten. Wat je hiervan merkt, is dat je misschien meer energie en een betere concentratie hebt. Hierdoor ga je beter slapen.
Beter slapen en maag
Wat betreft die slaap: het kan dat je hele levendige dromen hebt tijdens de REM-slaap. Dat komt omdat alcohol de REM-slaap onderdrukt. Dit effect zorgt ervoor dat je de volgende dag, na een avondje alcohol drinken, moe wakker wordt. Nu je niet (meer) drinkt, hebben je dromen vrij spel.
Daarnaast komt je maag tot rust. Je hebt minder last van oprispingen en andere maagklachten.
Week 2
De eerste week was wat hobbelig. In de tweede week heeft een groot deel van de mensen die (tijdelijk) niet drinkt, meer energie. Je gedachten zijn helderder, je ochtenden verlopen soepeler en je bent vrolijker. De sporters onder ons merken een verbetering in hun sportprestaties. Alcohol werkt namelijk als een spierverslapper. Nu je (tijdelijk) niet meer drinkt, kunnen de spieren zich optimaal ontwikkelen. Als kers op de taart verbetert je spijsvertering en verlies je misschien wat gewicht.
Dorst?
Sommigen hebben extra dorst in deze week. Drink wat meer water, want je lichaam heeft het nodig. Extra bijkomstigheid: je huid knapt er van op. Ook neemt de gezonde trek toe. Eet regelmatig en zorg ervoor dat je voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt.
Week 3
Deze week staat in het teken van een stabiele bloeddruk en een optimaal geheugen. Vooral je kortetermijngeheugen verkeert in topconditie. Dit uit zich in het langer onthouden van informatie, minder vergeetachtig zijn en je beter kunnen focussen.
Week 4
Het is tijd voor het echte werk. We hebben het hier over grote voordelen. Als je last hebt van een hoge bloeddruk, is de kans groot dat deze begint te dalen. Hetzelfde geldt voor je cholesterolwaarde. Hierdoor neemt de kans op diabetes type 2 af. En die huid? Die is steeds stralender en stralender.
Nog meer voordelen
- Je lever hoeft zich niet meer bezig te houden met afbreken van alcohol. Het orgaan doet waarvoor het gemaakt is: ‘gewone’ afvalstoffen omzetten in niet-schadelijke stoffen
- Je levervet is met 15% afgenomen
- De witte en grijze stof in je hersenen neemt toe
- Je stoelgang verbetert
- Je immuunsysteem werk weer op normaal niveau
Langer niet drinken
Ga jij voor het langetermijneffect en drink je voor een langere periode niet? Het wordt alleen maar beter.
Na 6 weken is de leververvetting compleet verdwenen en ben je misschien wat kilo’s kwijt.
2 maanden later zitten je cognitieve functies weer op het oude niveau. Onthouden, plannen, beredeneren en beslissen gaat weer als vanouds. Ook je mentale gezondheid verbetert bij een (tijdelijke) alcoholstop. Angstige of sombere gevoelens voel je niet meer of minder.
Yes! Na een alcoholstop van 3 maanden of meer neemt het risico op het ontwikkelen van bepaalde vormen van kanker af, waaronder de 2 meest voorkomende: borst- en darmkanker.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Petra Ooms, verslavingsarts en werkzaam bij Jellinek. Zij staat niet op de foto.
